تسمه حمل بار چیست؟

در دنیای صنعت و حمل‌ونقل، ابزارهای متنوعی برای جا‌به‌جایی ایمن و سریع بارها مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از این ابزارهای مهم و پرکاربرد، تسمه حمل بار است. تسمه‌های حمل بار، نوارهایی محکم و انعطاف‌پذیر هستند که برای بستن، بلند کردن یا نگهداری بارها حین جابجایی طراحی شده‌اند. 

از این تسمه‌ها در صنایع مختلفی مانند انبارداری، حمل‌ونقل جاده‌ای، ساخت‌وساز و بنادر استفاده می‌شود. این تسمه‌ها بسته به نوع بار و شرایط کاری، در متریال‌ها، مقاومت‌ها و اندازه‌های متفاوتی تولید می‌شوند. در این مقاله قصد داریم به بررسی دقیق‌تر این تسمه، انواع و نحوه استفاده صحیح از آن بپردازیم تا درک بهتری از نقش این ابزار در زنجیره تامین و لجستیک پیدا کنیم.

تسمه‌های حمل بار چه کاربرد‌هایی دارند؟

تسمه حمل بار یک ابزار ضروری در صنایع مختلف است که با رعایت نکات خرید، استفاده ایمن و نگهداری صحیح کارایی بسیار خوبی دارد. امروزه با پیشرفت فناوری، انواع تسمه های حمل بار به‌صورت هوشمند و با مقاومت عالی به بازار عرضه می‌شوند. این ابزار‌ها نقش مهمی در افزایش ایمنی و بهره‌وری ایفا می‌کنند. همچنین دارای کاربرد‌های مهم زیر هستند:

• حمل قطعات حساس در صنایع هوایی
• بارگیری و تخلیه محموله‌ها در کشتی‌سازی
• حمل لوله‌ها و تجهیزات حفاری در صنایع نفتی
• جابه‌جایی مصالح سنگین در صنایع ساختمانی

تسمه بلت یا حمل بار بهترین و کم‌خطرترین جایگزین برای سیم بکسل است که در صنایع مختلف استفاده می‌شود‌. این تسمه بر اساس استاندارد‌های جهانی، رنگ‌های مختلف دارد. همچنین با مقاومت بالا در برابر پوسیدگی، بسیار اقتصادی و مقرون‌به‌صرفه است.

تسمه بار با داشتن عرض‌های مختلف، بسته به میزان وزن بار حمل‌شده می‌تواند‌ اشیای بیش‌تر از ۳ تن را جابه‌جا یا بلند کند. همچنین به‌دلیل عدم رسانایی، اصلا باعث ایجاد جرقه، آتش‌سوزی یا برق‌گرفتگی نمی‌شود.

انواع تسمه حمل بار

انواع تسمه حمل بار (Lifting Slings) کاربرد گسترده‌ای در صنایع حمل‌ونقل، ساختمان‌سازی، انبارداری و عملیات سنگین دارند. این ابزار‌ها برای جابه‌جایی ایمن بار‌های سنگین طراحی و در مدل‌های گوناگونی تولید می‌شوند. 

این تسمه‌ها از نظر ساختار، انعطاف‌پذیر‌ی بالایی دارند و با هدف بلند کردن، جابه‌جایی یا مهار بار‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین جایگزین مناسبی برای زنجیر‌ها و کابل‌های فولادی هستند. انواع تسمه مخصوص حمل بار از نظر ویژگی‌های مختلف عبارتند از:

انواع تسمه حمل بار بر اساس جنس

تسمه حمل بار یا تسمه بلت بر اساس جنس و نوع متریال به کار رفته در آن ممکن است از نوع پلی‌استر، نایلونی، پلی‌پروپیلن یا زنجیری باشد:

• تسمه پلی‌استر (Polyester Slings)

تسمه پلی استر حمل بار از جنس الیاف پلی‌استر و دارای روکش محافظ است. همچنین علاوه‌بر طراحی سبک و انعطاف‌پذیر، در برابر کشش و سایش، مقاومت بالایی دارد. ازطرفی می‌تواند مانع خوبی نسبت به رطوبت و مواد شیمیایی ملایم باشد. 

هر چند این تسمه در دمای بالا آسیب‌پذیر است و با قرارگیری در معرض اسید‌های قوی و حلال‌های آلی، مقاومت کمی نشان می‌دهد؛ اما برای حمل بار‌های عمومی مناسب است و در صنایع خودروسازی و انبارداری کاربرد دارد.

• تسمه نایلونی (Nylon Slings)

تسمه‌های نایلونی از جنس الیاف نایلون با استحکام بالا هستند. این تسمه‌ها در مقایسه با پلی‌استر به‌دلیل جذب بالای ضربه، کشسانی بهتری دارند. همچنین نسبت به سایش، مقاومت عالی از خود نشان می‌دهند. 

تسمه‌های نایلونی در محیط‌های مرطوب استحکام کم‌تری دارند و در مواجهه با اسید‌ها و باز‌های قوی آسیب‌پذیر هستند. ضمن اینکه برای جابه‌جایی بار‌های سنگین در صنایع دریایی و ساخت‌وساز استفاده می‌شوند.

• تسمه پلی‌پروپیلن (Polypropylene Slings)

یکی دیگر از انواع تسمه حمل بار از جنس پلی‌پروپیلن سبک و مقاوم ساخته می‌شود. این ابزار به‌دلیل خاصیت شناور بودن روی آب، برای کار‌های دریایی مناسب است. همچنین نسبت به رطوبت و مواد شیمیایی مقاومت بالایی دارد. البته در مقایسه با تسمه رولی که از جنس پلی‌استر است، استحکام کم‌تری دارد و در دمای بالا نرم می‌شود. به همین دلیل مناسب حمل بار در محیط‌های مرطوب و شیمیایی است.

• تسمه زنجیری (Wire Rope & Chain Slings)

تسمه‌های زنجیری از جنس سیم‌های فولادی گالوانیزه یا زنجیر‌های آلیاژی هستند. این ابزار‌ها به‌دلیل مقاومت عالی نسبت به برش و حرارت، در شرایط سخت، طول عمر بالایی دارند. با این حال به‌دلیل وزن زیاد و انعطاف‌پذیر‌ی کم، احتمال آسیب به بار را افزایش می‌دهند. همچنین به‌طور گسترده در صنایع فولاد، معدن و… به کار ‌می‌روند.

انواع تسمه حمل بار بر اساس ساختار

انواع تسمه حمل بار از نظر شکل و طراحی دارای مدل‌های تخت، دوربار و مشبک هستند:

• تسمه‌های تخت (Flat Web Slings)

این تسمه‌ها به‌صورت نوار‌های پهن و مسطح از جنس نایلون یا پلی‌استر ساخته می‌شوند. همچنین به‌دلیل توزیع یکنواخت فشار، برای بار‌های حساس به خراش مناسب هستند. به همین دلیل کاربرد گسترده‌ای در جابه‌جایی لوله‌ها و قطعات صنعتی دارند.

• تسمه‌های دوربار (Round Slings)

یکی دیگر از مدل‌های تسمه حمل بار از نوع دوربار است که به شکل حلقه‌های گرد و از جنس الیاف پلی‌استر ساخته می‌شود. این ابزار انعطاف‌پذیر‌ی بالایی دارد و در برابر گره‌خوردگی مقاوم است. همچنین اغلب برای حمل بار‌های سنگین و نامنظم کاربرد دارد‌.

• تسمه‌های مشبک (Mesh Slings)

این تسمه از جنس تور‌های فلزی یا پلیمری با مقاومت بالا ساخته می‌شود. همچنین به‌دلیل تهویه مناسب، برای بار‌های حساس به دما کاربرد دارد. ضمن اینکه در برابر پارگی مقاوم است و در صنایع متالورژی برای حمل بار‌های داغ مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نکات مهم در انتخاب تسمه حمل بار کدامند؟

اگر به‌دنبال تهیه تسمه حمل بار با دوام و مقاومت عالی هستید، هنگام خرید به نکات مهم زیر توجه کنید:

• ظرفیت باربری تسمه باید برابر یا بیش‌تر از وزن محموله باشد. توصیه ما این است که حتما اطلاعات روی برچسب یا دوخت انتهای تسمه را بررسی کنید.
• تسمه‌های نایلونی انعطاف‌پذیر هستند و کشیدگی بیش‌تری دارند. در حالی که تسمه‌های پلی‌پروپیلن سبک و ارزان هستند و برای استفاده طولانی‌مدت پیشنهاد نمی‌شوند. تسمه‌های پلی‌استر هم به‌دلیل مقاومت بالا نسبت به کشش و سایش گزینه بسیار مطمئنی هستند.
• تسمه‌های عرض‌دار به‌دلیل پخش بهتر فشار، برای بار‌های سنگین‌تر پیشنهاد می‌شوند.
• معمولا قلاب‌های J-hook از تمام مدل‌ها مقاوم‌تر و برای انواع تسمه حمل بار مناسب هستند.
• بهتر است جنس تسمه از استیل یا قطعات گالوانیزه مقاوم به زنگ‌زدگی باشد. همچنین ضدآب بودن و برخورداری از پوشش UV خیلی مهم است.
• سازگار بودن تسمه با استاندارد‌های بین‌المللی یا صنعتی اهمیت بالایی دارد.
• معمولا در صنایع مختلف کشور به‌ازای هر ۳ متر طول بار، از ۲ تسمه حمل بار ایرانی استفاده می‌شود.

مزایای استفاده از تسمه حمل بار چیست؟

انواع تسمه حمل بار جایگزین مناسبی برای زنجیر‌ها و کابل‌های فولادی هستند. این تسمه‌ها سبک‌تر هستند و حمل‌ونقل آسانی دارند. همچنین برخلاف زنجیر‌های فلزی به سطح بار آسیب نمی‌زنند. از طرفی این تسمه‌ها انعطاف‌پذیر‌ی بالایی دارند و در برابر خوردگی و ضربه مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهند. به‌طور کلی مزایای تسمه‌های حمل بار عبارتند از:

• دوام بالا
• قیمت مناسب
• در دسترس بودن
• مقاومت و کشش خوب
• انعطاف‌پذیر‌ی بسیار بالا
• برخورداری از استاندارد برای وزن‌های مختلف

نکات مهم نگهداری از تسمه حمل بار چیست؟

برای افزایش طول عمر تسمه حمل بار باید نحوه نگهداری صحیح از این ابزار را یاد بگیرید. مهم‌ترین نکات برای نگهداری از تسمه‌های حمل بار عبارتند از:

• پیش از استفاده، تسمه بلت را از نظر پارگی، سایش و تغییر رنگ بررسی کنید.
• از گره زدن تسمه حمل بار خودداری کنید. در غیر این صورت ظرفیت آن را کاهش می‌دهید.
• برای محافظت از لبه‌های تیز تسمه و آسیب به بار‌های حساس از محافظ لبه (Edge Protector) استفاده کنید.
• از تسمه حمل بار در دمای خارج از محدوده مجاز استفاده نکنید.
• به بارگذاری متعادل و جلوگیری از بارگذاری نامتقارن توجه داشته باشید.

مفهوم رنگ‌های تسمه حمل بار و ارتباط آن با ظرفیت تسمه

انواع تسمه حمل بار بر اساس استاندارد‌های جهانی در رنگ‌های گوناگونی تولید می‌شوند. این رنگ‌ها مشخص می‌کنند که هر کدام از تسمه‌ها برای حمل چه میزان بار مناسب هستند. در جدول زیر ظرفیت هر رنگ از تسمه‌های حمل بار را بررسی کردیم:

نحوه استفاده صحیح از تسمه حمل بار چگونه است؟

استفاده صحیح از تسمه حمل بار نیازمند رعایت چند مرحله کلیدی و عبور از یک فرایند ساده است. بدین‌ترتیب محموله شما با ایمنی بسیار بالایی جابه‌جا می‌شود. مراحل استفاده از تسمه‌های حمل بار عبارتند از:

۱. قبل استفاده از تسمه، آن را از نظر هرگونه پارگی، آسیب یا ساییدگی بررسی کنید. در صورت مشاهده هر کدام از این‌ها، تسمه را عوض کنید.

۲. در مرحله دوم برای اطمینان از متناسب بودن وزن محموله، ظرفیت وزنی تسمه‌ها را مورد بررسی قرار دهید. معمولا ظرفیت وزن در مشخصات سازنده یا روی خود تسمه درج شده است.

۳. برای وصل کردن تسمه‌ها به محموله، یک سربند را با استفاده از سگک، جغجغه یا قلاب به محموله وصل کنید. همچنین می‌توانید برای بستن و ایمن‌سازی بارها روی وسایل نقلیه از تسمه جغجغه ای حمل بار استفاده کنید.

۴. تسمه حمل بار را در اطراف محموله قرار دهید و آن را از هر گونه لبه یا گوشه تیز دور نگه دارید.

۵. انتهای دیگر بند را روی کامیون یا تریلر به یک لنگر مناسب وصل کنید.

۶. برای سفت کردن بند از یک جغجغه، کشنده یا دیگر وسایل سفت‌کننده بند استفاده کنید.

۷. حین حمل‌ونقل، میزان کشش بند را به‌طور منظم بررسی کنید.

۸. هنگام رسیدن به مقصد، تسمه‌ها را از محموله جدا کنید.

سخن پایانی

در نهایت، تسمه حمل بار تنها یک ابزار ساده برای جابه‌جایی نیست، بلکه بخشی حیاتی از فرآیند حمل‌ونقل ایمن و حرفه‌ای به حساب می‌آید. شناخت درست از انواع تسمه‌ها، ظرفیت تحمل آن‌ها و رعایت نکات ایمنی در استفاده می‌توانند از بروز حوادث و خسارت‌های احتمالی جلوگیری کنند.

توصیه می‌کنیم هنگام خرید و استفاده از این تسمه‌ها به استانداردهای کیفی و برچسب‌های مشخصات فنی آن‌ها توجه ویژه‌ای شود. استفاده از تجهیزات مناسب نه‌تنها باعث افزایش بهره‌وری در حمل‌ونقل می‌شود، بلکه ایمنی محیط کار را هم تضمین می‌کند.

اگر به‌دنبال راه‌حلی مطمئن و مقرون‌به‌صرفه برای تثبیت یا بلند کردن بار هستید، تسمه حمل بار انتخابی هوشمندانه خواهد بود. شما می‌توانید سوالات خود را درباره این قطعه در بخش دیدگاه همین صفحه بنویسید تا کارشناسان ما، شما را راهنمایی کنند. همچنین انواع تسمه مناسب حمل بار را از تهران بکسل سفارش دهید.